Những tháng ngày khi bé mới chào đời là giai đoạn cực kỳ quan trọng với sự phát triển của trẻ. Đây cũng chính là giai đoạn thích nghi với thế giới bên ngoài của bé. Lúc này, bé cảm thấy vô cùng lạ lẫm với tất cả mọi thứ xung quanh. Đây là lúc mà bé phải bắt đầu làm quen với thế giới bên ngoài và học cách thích nghi với môi trường sống thực tế khác hẳn với khi còn nằm trong bụng mẹ. Trước khi con trẻ thích nghi hoàn toàn, thì sẽ có rất nhiều vấn đề “rình rập” đe dọa bé yêu, một trong số đó là vấn đề tiêu hóa. Bài viết hôm nay góc mẹ và bé sẽ chia sẻ kinh nghiệm để các mẹ chăm sóc tốt cho các bé sơ sinh trong việc cho bé bú và tiêu hóa của bé.
1000
ngày đầu đời, trẻ thích nghi như thế nào?
Ngoài việc làm quen những
yếu tố cơ bản của môi trường như: Nhiệt độ, âm thanh, độ ẩm hay với cha mẹ và
những người thân xung quanh. 1.000 ngày đầu tiên là lúc cơ thể trẻ học cách
thích nghi với thực tế cuộc sống. Điều này sẽ cần đến sự phản ứng và phối hợp của
nhiều hệ cơ quan trong cơ thể như: hệ tim mạch, hệ miễn dịch, hệ hô hấp, khả
năng điều hòa thân nhiệt…
Ở giai đoạn này, các cơ quan và hệ cơ quan của trẻ vẫn đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện, đặc biệt là hệ tiêu hóa. Khi còn nằm trong bụng mẹ thì bé được nuôi dưỡng và cung cấp chất dinh dưỡng cũng như OXY thông qua dây rốn và nhau thai. Còn khi chào đời thì bé phải trực tiếp tiếp xúc với môi trường và phải sử dụng các cơ quan tự nhiên để tiêu hóa và trao đổi chất. Nguồn dinh dưỡng của bé lúc này là sữa mẹ và các loại sữa công thức.
Các
vấn đề về tiêu hóa trong giai đoạn thích nghi đầu đời liên quan đến sữa mẹ và sữa
công thức
Dù bé bú sữa mẹ hay dùng
sữa công thức, vì hệ tiêu hóa trẻ còn non nớt và rất nhạy cảm nên trẻ rất dễ mắc
phải các vấn đề về tiêu hóa. Tùy theo thể trạng của mỗi trẻ mà các tình huống xảy
ra như: bú kém, bỏ bú, trớ sữa, tiêu chảy, nôn hay táo bón sẽ xuất hiện và mức
độ nặng nhẹ khác nhau. Tuy nhiên, những biểu hiện trên đều là các hiện tượng tự
nhiên trong giai đoạn thích nghi, và nó sẽ biến mất một cách nhanh chóng và tự
nhiên, không có các biểu hiện nghiêm trọng giống bệnh lý.
Một ví dụ điển hình là hiện
tượng táo bón – khi trẻ sơ sinh dùng sữa công thức là điều mà các bố mẹ quan
tâm và lo lắng. Nhiều bố mẹ khi vừa thấy con chậm đi ngoài trong 2-3 ngày, đã vội
vàng cho là con bị táo bón và rối lên cho rằng do sữa rồi đổi sữa ngay lập tức.
Thực tế, trẻ dưới 4 tuổi chỉ thực sự bị táo bón khi có ít nhất 2 biểu hiện sau
và bị kéo dài trong ít nhất 1 tháng:
- Đại tiện dưới 2 lần/ tuần, có tiền sử nhịn đại tiện quá mức và gặp khó khăn
hay đau khi đại tiện
- Đi ngoài ra khối phân
có kích thước lớn, phải dùng sức để rặn khiến hậu môn đau rát, trẻ khóc và đỏ mặt
khi đại tiện…
Những điều mẹ cần làm để bé phát triển tối đa trong giai đoạn thích nghi quan trọng này
Để giúp bé nhanh chóng
thích nghi với môi trường thực tế cuộc sống sau khi chào đời, mẹ cần đảm bảo tốt
các vấn đề liên quan tiêu hóa kể trên, bạn nên áp dụng một số bí quyết được gợi
ý như sau:
- Duy trì cho bé bú mẹ: Sữa
mẹ là thức ăn tự nhiên và tốt nhất của trẻ sơ sinh trong 6 tháng đầu đời. Sữa mẹ
vừa đầy đủ dinh dưỡng vừa chứa các chất đề kháng tự nhiên cho trẻ. Nếu trong
quá trình cho trẻ bú bạn thấy trẻ đi ra phân xanh và lỏng, thì nhiều khả năng
là con bạn đang uống sữa đầu quá nhiều. Trong trường hợp này, bạn hãy vắt bớt sữa
đầu trước khi cho con bú, để bé có thể bú được nhiều sữa cuối hơn. Như vậy sẽ
làm tăng lượng chất béo bé hấp thụ được, khiến quá trình tiêu hóa diễn ra chậm
hơn và giúp cơ thể nhanh chuyển đổi lactose trong sữa thành các chất dinh dưỡng
cần thiết.
- Cân nhắc khi chọn lựa sữa
công thức: Trong trường hợp mẹ thiếu sữa, ba mẹ có thể cho bé dùng thêm sữa
công thức. Khi chọn sữa, bạn phải đọc kỹ các thành phần được ghi trên bao bì
như dầu đậu nành, dầu dừa, dầu hướng dương… nên tránh những sữa chứa dầu cọ (thường
được ghi không rõ ràng là “dầu thực vật” , đây là thành phần làm triệu chứng
táo bón ở trẻ trong giai đoạn thích nghi bị nặng hơn).
- Pha sữa theo đúng hướng
dẫn in trên bao bì: Cha mẹ cần tránh pha sữa quá đặc hoặc quá loãng. Nếu pha
quá loãng, trẻ sẽ không được cung cấp đủ dưỡng chất, còn nếu pha sữa quá đặc
thì trẻ sẽ bị thiếu nước, dễ sinh ra các chứng chán ăn, táo bón, sợ sữa do quá
ngán. Ngoài ra, bạn cũng phải quan tâm đến nhiệt độ của nước khi pha sữa, vì nếu
nước quá nóng sẽ làm mất hết các dưỡng chất, còn nếu quá lạnh thì sữa lại dễ bị
vón cục, làm bé khó hấp thụ.
- Bình tĩnh, và kiên nhẫn tránh việc quá nóng vội mà đổi sữa ngay khi thấy con gặp các vấn đề tiêu hóa. Việc gặp những vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy hay táo bón chỉ là những biểu hiện bình thường khi trẻ đang trong giai đoạn thích nghi. Nếu cha mẹ vội vàng kết luận nguyên nhân là vì sữa không hợp mà đổi ngay sang loại sữa khác, thì con bạn sẽ phải mất thêm thời gian để thích nghi với loại sữa vừa đổi, cứ như vậy vấn đề tiêu hóa sẽ bị kéo dài.
- Tóm lại, việc trẻ gặp phải những vấn đề tiêu hóa trong giai đoạn thích nghi đầu đời, là một hiện tượng tự nhiên và phổ biến trong quá trình phát triển và khôn lớn của trẻ. Bố mẹ cần kiên nhẫn theo dõi và có những ứng xử khoa học và phù hợp, để trẻ phát triển tốt và tự nhiên hơn tạo nền tảng vững chắc cho tương lai.
Các kiến thức mà góc mẹ
và bé chia sẻ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán và điều
trị bệnh nhi. Mong rằng với những thông tin hữu ích này, các mẹ sẽ chăm sóc các
bé tốt hơn đem lại sự khỏe mạnh và phát triển cho các bé.
>> Xem thêm: 11 món đồ chơi cha mẹ có thể tự làm cho bé
