Bắt đầu năm học vào tháng 9, là giao mùa giữa hè sang thu. Lúc này trẻ em cả nước bắt đầu đi học. Ngoài niềm vui khi con em bắt đầu đến trường và được giáo dục tiếp thu các kiến thức tốt thì nhiều cha mẹ cũng lo lắng vì sợ con ốm khi đi học, vì không được bố mẹ theo sát như khi còn ở nhà. Vì thế cha mẹ nên trang bị các kiến thức được gợi ý sau đây để nâng cao sức khỏe cho các bé tạo thuận lợi cho giai đoạn đầu đi học.
Đặc
điểm tâm lý và thể chất ở trẻ em khi bắt đầu đi học:
Thông thường lứa tuổi để
học mẫu giáo được tính khi trẻ 3 – 6 tuổi. Có nhiều trẻ còn đi học sớm hơn do bố
mẹ quá bận rộn.
Ở giai đoạn này, thể chất
trẻ vẫn phát triển nhanh nhưng có phần chậm hơn những năm trước đó. Trẻ bắt đầu
tập và ăn được các thức ăn cứng hơn của người lớn. Trẻ sẽ dần chán các thức ăn
mềm của trẻ nhũ nhi như: bột ăn dặm, bột xay, cơm xay… Ở tuổi này trẻ phát triển
nhiều các khả năng như: nói, hát, đọc, học,
đếm. Trẻ bắt đầu tiếp xúc và giao tiếp rộng hơn ở môi trường học. Có nhiều bạn
và nhiều người xung quanh hơn nên trẻ dễ bị rối loạn và bỡ ngỡ về tâm lý, có
nguy cơ bị nhiễm các bệnh truyền nhiễm đầu đời và nhiễm trùng đường tiểu.
Về
những bỡ ngỡ và rối loạn tâm lý ở trẻ lần đầu tiên đi học
Nhiều trẻ lần đầu tiên đi
học có phản ứng sợ hãi, lo lắng vì xa cha mẹ, sợ người lạ, sợ bạn bè bắt nạt…
Trẻ thường khóc lớn, phản kháng và không chịu đến lớp hoặc trẻ sẽ: thay đổi
tính tình, hay cáu gắt, nhiễu khóc, rối loạn tiểu tiện (nín tiểu, đái dầm).
Biện
pháp cho bố mẹ: Bố
mẹ phải giúp đỡ trẻ vượt qua các nỗi sợ hãi bằng cách tập dượt và chuẩn bị tâm
lý trước cho trẻ. Nên trò chuyện nhiều với trẻ, ân cần giải thích để trẻ hiểu
được sự quan trọng của việc tới trường, tạo tinh thần tự giác cho trẻ. Khuyến
khích tính tự tin và độc lập để trẻ giao tiếp tốt hơn với bạn bè. Tạo sự thích ứng
và an tâm giúp trẻ quen dần với môi trường học đường và không bị khủng hoảng
tâm lý.
Về
nguy cơ nhiễm trùng đường tiểu:
Bệnh nhiễm trùng đường tiểu
rất dễ gặp ở trẻ giai đoạn này, trẻ nữ gặp nhiều hơn trẻ nam. Nguyên nhân chủ yếu
do trẻ uống ít nước, nhịn tiểu, không vệ sinh sạch sẽ sau khi đi tiểu.
Các biểu hiện của nhiễm
trùng đường tiểu thường mơ hồ và dễ bị bỏ qua: Biếng ăn, sốt kéo dài, hay đơn
giản là không tăng cân. Nên quan sát và chú ý việc trẻ tiểu ít đi, nước tiểu có
màu sắc thay đổi hoặc các biểu hiện tiểu rắt, ngắt quãng và tiểu són trong quần
kéo dài.
Khi thấy biểu hiện này bố
mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên môn để xét nghiệm, khám và điều trị sớm.
Về các bệnh truyền nhiễm trẻ dễ mắc và cách phòng ngừa, chăm sóc:
Bệnh hô hấp: Gồm
viêm phế quản phổi và các bệnh viêm hô hấp trên. Ở các nhà trẻ hay gặp trẻ bị viêm họng do siêu vi kết hợp với viêm kết mạc
mắt, có thể trở thành dịch.
Bệnh bắt đầu biểu hiện đột
ngột như: chảy nước mắt, nước mũi, sốt trong vài ngày, ho nhẹ, có khi kèm đau họng,
nuốt khó. Nhưng trẻ vẫn chơi bình thường. Nếu không có bội nhiễm vi khuẩn, hầu
hết các trường hợp viêm họng do siêu vi đều tự khỏi trong vòng 4 – 5 ngày.
Phòng ngừa viêm hô hấp trên:
- Tránh để trẻ tiếp xúc môi trường có không khí lạnh, khói bụi, thuốc lá.
- Cách ly trẻ với người có bệnh truyền nhiễm.
- Vệ sinh răng miệng, xịt rửa mũi, súc họng hàng ngày cho bé.
- Cho trẻ tiêm chủng đầy đủ.
Cách chăm sóc trẻ tại nhà:
- Khi trẻ sốt nhẹ, cho trẻ mặc quần áo mỏng và thoáng.
- Làm thông thoáng mũi trẻ. Khi trẻ ho, khò khè vỗ rung giúp tống xuất đờm ra
ngoài. Dậy trẻ che miệng khi ho, hắt hơi và không khạc nhổ bừa bãi.
- Tránh để trẻ tiếp xúc khói, bụi, thuốc lá, không khí lạnh (vì sẽ kích thích
trẻ ho).
- Cho trẻ uống nhiều nước ấm và tăng cường dinh dưỡng.
Biến chứng của viêm hô hấp trên là viêm phổi. Trẻ thường sốt cao, ho có đờm, thở nhanh, khó thở. Trẻ mệt mỏi, kém ăn, kém chơi. Những trẻ này cần được khám, điều trị tại cơ sở y tế. Chăm sóc tại nhà, cha mẹ cần theo dõi nhịp thở, kiểu thở, các biểu hiện khó thở là những dấu hiệu bệnh nặng lên. Nếu có một trong các dấu hiệu: Sốt rất cao, mệt nhiều, thở mệt, thở bất thường cần đưa ngay trẻ đến bệnh viện để được chăm sóc và điều trị kịp thời.
Bệnh nhiễm siêu vi:
Đặc điểm nổi bật là sốt đột ngột, sốt cao > 39 độ C, sốt liên tục cả ngày và
đêm, dùng hạ sốt thì thân nhiệt có giảm nhưng được một thời gian rồi lại tăng
lên. Kèm theo sốt có nhiều trẻ còn phát ban, đau bụng, nôn, tiêu chảy.
Bệnh nhiễm siêu vi rất hay gặp và cần lưu ý vào mùa mưa là bệnh sốt xuất huyết.
Biểu hiện sốt xuất huyết có thể đa dạng từ nhẹ đến nặng: những chấm xuất huyết
li ti trên da, hay tự nhiên có vết bầm, mảng xuất huyết ở tay chân, thân mình,
chảy máu cam, chảy máu chân răng, nôn ra máu, đi tiểu có máu…
Các biểu hiện nhiễm siêu vi thường xuất hiện cấp tính, trẻ hết sốt sau 3 – 5
ngày, khỏe lại từ từ. Nếu sốt xuất huyết trở nặng, trẻ đột nhiên hết sốt và mệt
nhiều, bứt rứt, vật vã, tay chân lạnh, đau bụng, nôn hoặc đi tiểu ra máu.
Phòng tránh nhiễm siêu vi: cần giữ ấm
cho trẻ, đảm bảo vệ sinh ăn uống, giữ môi trường sống thoáng mát, sạch sẽ.
Phòng ngừa sốt xuất huyết: Diệt muỗi, loăng quăng. Giữ nhà cửa sạch thông
thoáng, dọn vật chứa nước cặn, cho trẻ ngủ màn. Không cho trẻ chơi chỗ tối (góc
nhà, kẹt tủ…). Nếu trẻ sốt cao mà sau 2 ngày dùng thuốc hạ sốt, trẻ vẫn không đỡ
thì cha mẹ phải đưa trẻ đi khám ngay để phát hiện sớm bệnh sốt xuất huyết.
>> Xem thêm: Khi trẻ bị quai bị có nên cho trẻ tắm hay không?
Nguồn:
Bác sĩ. Nguyễn Tâm Long
Khoa Nhi – Bệnh viện TƯQĐ 108
